Prif ddiddordebau a chyflawniadau
Lee Waters yw Aelod Senedd Cymru ar gyfer Llafur Cymru a’r Blaid
Gydweithredol dros etholaeth Llanelli.
Cyn iddo gael ei ethol ym mis Mai 2016, Lee oedd Cyfarwyddwr y Sefydliad
Materion Cymreig, sef prif felin drafod annibynnol Cymru. Cyn hynny fe redai
Sustrans Cymru, elusen ar gyfer trafnidiaeth gynaliadwy. Yno, arweiniodd yr
ymgyrch dros Ddeddf Teithio Llesol. Mae'n gyn-Brif Ohebydd Gwleidyddol i ITV
Cymru.
Mae ganddo ddiddordebau polisi eang, gan gynnwys yr economi, y
cyfansoddiad, newid yn yr hinsawdd, y cyfryngau a'r ddarpariaeth ar gyfer plant
sy'n derbyn gofal.
Hanes personol
Ganed Lee Waters yn Nyffryn Aman yn sir Gaerfyrddin, ac yno y cafodd ei
fagu. Cafodd ei addysg ym Mrynaman ac yn Rhydaman, yn ysgol gyfun y dref honno.
Ef yw'r cyntaf o'i deulu i fynd i'r brifysgol, a graddiodd o Brifysgol Cymru,
Aberystwyth, gyda Gradd Dosbarth Cyntaf mewn Gwleidyddiaeth.
Mae'n briod ac mae ganddo ddau o blant. Mae'n siarad Cymraeg fel ail iaith.
Cefndir proffesiynol
Cyn iddo gael ei ethol yn 2016, Lee oedd Cyfarwyddwr y Sefydliad Materion
Cymreig. Yn ystod y tair blynedd y bu’n arwain y sefydliad polisi annibynnol,
adnewyddodd yr elusen, gan sefydlogi ei sefyllfa ariannol, ailwampio ei
systemau a gosod strategaeth newydd. Golygodd y cylchgrawn dylanwadol, The
Welsh Agenda, a hyrwyddodd y dull arloesol o gyllido torfol ym maes datblygu
polisi gyda thri phrosiect a oedd yn torri tir newydd.
Rhwng 2007 a 2013, Lee oedd Cyfarwyddwr Sustrans Cymru, yr elusen
trafnidiaeth gynaliadwy, lle y goruchwyliodd amryw brosiectau ymarferol i annog
newid ymddygiad a dylanwadu ar bolisi. Arweiniodd dîm o 32 er mwyn cyflwyno
portffolio amrywiol o raglenni cymhleth gwerth dros £24 miliwn.
Cyn iddo weithio yn y trydydd sector roedd Lee yn newyddiadurwr
gwleidyddol. Ac yntau'n Brif Ohebydd Gwleidyddol Newyddion ITV Cymru, cyflwynai
Waterfront, y rhaglen wythnosol ar wleidyddiaeth, a gohebai ar y Cynulliad
Cenedlaethol ac ar Dŷ'r
Cyffredin fel Gohebydd Lobi. Dysgodd Lee hanfodion newyddiadura yn y BBC lle
treuliodd ddwy flynedd fel cynhyrchydd ar y rhaglen newyddion, Good Morning
Wales.
Hanes gwleidyddol
Yn 18 oed ac yntau yn fyfyriwr ym Mhrifysgol Aberystwyth, ymunodd Lee â’r
Blaid Lafur. Ar ôl bwrw interniaeth yn Nhŷ Cynrychiolwyr yr Unol Daleithiau fel ESU Capitol
Hill Scholar, cymerodd saib oddi wrth astudio am flwyddyn i weithio i'w Aelod
Seneddol lleol yn Etholiad Cyffredinol 1997 ac yn y refferendwm ar ddatganoli.
Ar ôl graddio, fe'i penodwyd yn Ysgrifennydd Gwleidyddol i Ron Davies,
Ysgrifennydd Gwladol Cymru. Ar ôl blwyddyn gynhyrfus, a oedd yn cynnwys
etholiad cyntaf y Cynulliad, aeth Lee i fyd newyddiaduraeth. Er iddo weithio
mewn byd cyfyng o ran gwleidyddiaeth, daeth yn Llywodraethwr ysgol gweithgar, a
chododd y profiad hwnnw awydd arno o'r newydd i newid cymdeithas.
Yn 2007, daeth Lee yn Gyfarwyddwr Cymru ar elusen amgylcheddol Sustrans, ac
am chwe blynedd, arweiniodd ymgyrch lwyddiannus i sicrhau Deddf Teithio Llesol
gyntaf y byd er mwyn codi lefelau cerdded a beicio.
Cafodd ei benodi gan Carwyn Jones, y Prif Weinidog, yn gynrychiolydd Llafur
Cymru ar 'Ie dros Gymru', yr ymgyrch drawsbleidiol yn refferendwm datganoli
2011. Fel Is-gadeirydd, arweiniodd ar gyfathrebu a negeseuon, ac roedd yn aelod
o'r grŵp bach a lywiodd yr
ymgyrch lwyddiannus.
Ar ôl i'r Aelod Cynulliad Llafur dros Lanelli ymddeol yn haf 2015,
detholwyd Lee yn ymgeisydd y blaid yn etholaeth ei fro ac fe ddaliodd y sedd -
y tro cyntaf i unrhyw blaid lwyddo i gadw’r etholaeth mewn etholiad Cynulliad.
