Roedd Y Fonesig
Rosemary Butler yn Aelod o Gynulliad Cenedlaethol Cymru rhwng Mai 1999 ac
Ebrill 2016. Hwn oedd ei bywgraffiad pan fu adael.
Cefndir personol
Mae’r Fonesig Rosemary
Butler wedi bod yn byw yng Nghaerllion, sy’n rhan o etholaeth Gorllewin
Casnewydd, ers blynyddoedd lawer ac aeth i Ysgol Uwchradd St Julian's. Mae ei
diddordebau’n cynnwys amgueddfeydd ac orielau celf, cyngherddau ac operâu,
teithio dramor a hanes teuluol.
Cefndir
proffesiynol
Ymunodd Rosemary
â’r Blaid Lafur ym 1971, a dwy flynedd yn ddiweddarach, cafodd ei hethol yn
gynghorydd dros Gaerllion ar Gyngor Bwrdeistref Casnewydd, a bu yn y swydd
honno tan 1999. Tra roedd yn Aelod o’r Cyngor, bu’n Gadeirydd y Pwyllgor
Gwasanaethau
Hamdden am 12 mlynedd, a bu’n gwasanaethu fel Dirprwy
Arweinydd a Maer
Casnewydd (1989/1990).
Cefndir
gwleidyddol
Cafodd ei hethol
yn Aelod Cynulliad cyntaf Gorllewin Casnewydd ym mis Mai 1999, ac mae wedi cael
ei hailethol ym mhob un o etholiadau dilynol y Cynulliad.
Cafodd Rosemary
ei phenodi i Gabinet cyntaf y Cynulliad Cenedlaethol, fel y Gweinidog dros
Addysg cyn-16 a Phlant, a bu’n Gadeirydd y Pwyllgor Diwylliant , y Gymraeg a
Chwaraeon. Rosemary, hefyd, oedd cynrychiolydd y Cynulliad ar Bwyllgor y
Rhanbarthau yr Undeb Ewropeaidd. Mae hefyd wedi bod yn Ddirprwy Lywydd, ac yn
Gadeirydd Pwyllgor Deddfwriaeth Rhif 1 y Cynulliad (a oedd yn craffu ar
gynigion y meinciau cefn i gyflwyno Mesurau) a bu’n aelod o Grŵp Trawsbleidiol y Cyngor Prydeinig.
Ym mis Mai 2011,
cafodd Rosemary ei hethol yn unfrydol gan Aelodau’r Cynulliad yn Llywydd y
Cynulliad Cenedlaethol. Mae hefyd yn cynrychioli'r Cynulliad ar Gymdeithas
Seneddol Prydain Iwerddon a CALRE (Llefarwyr Cyrff Deddfwriaethol yn yr Undeb
Ewropeaidd).
Ymgysylltiadau
Mae Rosemary yn
Gymrodor er anrhydedd o Brifysgol Cymru, Casnewydd, yn un o gyd-sylfaenwyr a
Chadeirydd Cystadleuaeth Ryngwladol Casnewydd ar gyfer Pianyddion Ifanc, yn un
o aelodau sefydlu Cymdeithas Efeillio Casnewydd-Kutaisi, Llywydd Cyfeillion
Pont Drafnidiaeth Casnewydd, Llywydd Cyngor Cymru dros Ddiogelwch yn y Cartref,
Llywydd Clwb Athletau Newport Harriers, aelod oes er anrhydedd o Gyngor
Chwaraeon Casnewydd, aelod oes o Glwb Criced Casnewydd, un o aelodau sefydlu
Cyfeillion Tŷ
Tredegar, Llysgennad y Geidiaid, aelod o Gynghrair Rhyngwladol Heddwch a
Rhyddid y Menywod, Doctor er Anrhydedd, Prifysgol De Cymru, Cymrawd er
Anrhydedd, Prifysgol Metropolitan Caerdydd, Cadeirydd y Comisiwn Siartwyr
Annibynnol (Casnewydd), un o aelodau sefydlu Cymorth i Fenywod Casnewydd ac un
o noddwyr Gŵyl
Gelfyddydau Caerllion.
Bywgraffiad
fideo
Cofrestr
Buddiannau
Cofrestr Buddiannau – Y Pedwerydd Cynulliad (PDF, 739KB)
Cofrestr Buddiannau – Y Trydydd Cynulliad
(PDF, 466KB)
Cofrestr Buddiannau – Yr Ail Gynulliad (PDF,
362KB)
Cofrestr Buddiannau – Y Cynulliad Cyntaf (PDF,
307KB)
