Mae angen i Lywodraeth y DU benderfynu ar ddyfodol datblygiad niwclear yn Wylfa a Thrawsfynydd ar fyrder, yn ôl un o bwyllgorau’r Senedd.
Mae adroddiad diweddaraf Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig yn dadansoddi rôl ynni niwclear yn economi Cymru ac yn dod i'r casgliad y byddai diwydiant niwclear llwyddiannus yn creu miloedd o swyddi o ansawdd uchel ac yn arwain at fuddsoddiad gwerth biliynau o bunnoedd.
Buddsoddiad a swyddi
Gan fod ynni niwclear yn fater a gadwyd yn ôl i raddau helaeth, mae’r Pwyllgor yn galw ar Lywodraeth y DU i benderfynu ar ddyfodol Wylfa a Thrawsfynydd ar fyrder, yn enwedig gan nad oedd y cynllun ‘Civil Nuclear: Roadmap to 2050' yn crybwyll y naill safle na'r llall.
Os caiff y safleoedd yng ngogledd Cymru eu dewis i fod yn rhan o’r genhedlaeth nesaf o adweithyddion niwclear, fe allai hynny ddod â degau o filoedd o swyddi ychwanegol i’r ardal, yn ôl Cymdeithas y Diwydiant Niwclear.
Mae adroddiad y Pwyllgor yn annog Llywodraeth Cymru i fod yn barod i sicrhau bod economi Cymru yn manteisio i’r eithaf ar y sefyllfa os penderfynir datblygu’r diwydiant niwclear yn y gogledd.
Sgiliau a thai
Un o’r prif heriau a nododd y Pwyllgor yw’r angen i wella sgiliau’r gweithlu ar gyfer y sector niwclear.
Dywedodd y corff cyhoeddus Great British Nuclear fod yr angen i wella sgiliau ar gyfer y sector niwclear yn “syfrdanol”, ac mae hyn wedi arwain y Pwyllgor i alw ar Lywodraeth Cymru i ddangos sut y bydd yn gweithio gyda’r sector addysg a sgiliau i greu gweithlu sy'n barod i weithio yn y sector.
Mae'r adroddiad hefyd yn manylu ar y modd y byddai unrhyw ddatblygiad niwclear newydd yn debygol o ddenu llawer o weithwyr o'r tu allan i ogledd Cymru - gallai hynny roi pwysau ar y stoc dai lleol.
Mae’r Pwyllgor yn annog Llywodraeth Cymru i weithio’n agos gydag awdurdodau lleol a chynllunwyr tai os penderfynir buddsoddi yn y diwydiant niwclear.
"Adfywio economi gogledd Cymru"
Dywedodd Paul Davies AS, Cadeirydd Pwyllgor yr Economi, Masnach a Materion Gwledig: “Mae hanes – a dyfodol posibl – y diwydiant niwclear yng ngogledd Cymru yn enfawr. Mae'r diwydiant eisoes yn gyflogwr mawr yn lleol, a gallai hyn gynyddu eto.
“Dyma pam rydyn ni’n galw ar Lywodraeth y DU i benderfynu ynghylch y ddau safle ar fyrder er mwyn i bobl gogledd Cymru gael darlun clir o’r hyn y gall y dyfodol ei gynnig iddyn nhw.
“Mae’n bosibl y gall Wylfa a Thrawsfynydd adfywio economi gogledd Cymru os cânt eu cynnwys yn y buddsoddiad niwclear, ond mae angen i Lywodraeth Cymru hefyd wneud mwy i wneud yn siŵr bod y buddsoddiad posibl yn llwyddiannus.
“Mae angen iddyn nhw ddechrau ar eu gwaith nawr, gan wneud yn siŵr bod y gweithlu’n fedrus, yn arbenigol ac yn barod fel bod y cyfleoedd newydd yn gallu bod o fudd i bobl leol. Rhaid i Lywodraeth Cymru hefyd gydweithio ag awdurdodau lleol a chymunedau i sicrhau nad yw’r stoc dai yn cael ei llethu.”
Mwy am y stori hon
Ynni niwclear ac economi Cymru. Darllenwch yr adroddiad
Ymchwiliad: Ynni niwclear ac economi Cymru
