Heddiw, cyhoeddodd Pwyllgor Cyllid Cynulliad Cenedlaethol Cymru ei fod yn cynnal ymchwiliad i Ystyried Pwerau Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru ("yr Ombwdsmon").
Sefydlwyd rôl yr Ombwdsmon gan Ddeddf Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus (Cymru) 2005 ac mae ganddo bwerau cyfreithiol i ymchwilio i gwynion am wasanaethau cyhoeddus a darparwyr gofal annibynnol yng Nghymru.
Mae Nick Bennett, yr Ombwdsmon, wedi nodi pum prif agwedd ar Ddeddf 2005 y mae'n credu y dylid eu newid er mwyn cryfhau'r rôl.
Dyma'r pum prif agwedd a nododd:
- y gallu i'r Ombwdsmon gael pwerau i gychwyn ymchwiliadau ar ei liwt ei hun heb orfod derbyn cwyn yn gyntaf;
- y gallu i'r Ombwdsmon dderbyn cwynion llafar;
- y gallu i'r Ombwdsmon roi cyngor i'r holl wasanaethau cyhoeddus ynghylch ymdrin â chwynion;
- ymestyn awdurdodaeth yr Ombwdsmon i ofal iechyd preifat i'w alluogi i ymchwilio i pan fydd claf yn cael gofal iechyd preifat (wedi'i ariannu gan y claf ac nid y GIG) ar y cyd â gofal iechyd cyhoeddus; a'r
- cael gwared ar y bar statudol a fyddai'n caniatáu i'r Ombwdsmon ystyried achos y mae, neu y bu, posibilrwydd iddo gael ei adolygu gan lys, tribiwnlys neu ryw broses arall.
Dywedodd Jocelyn Davies AC, Cadeirydd y Pwyllgor Cyllid:
"Mae gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru rôl bwysig iawn o ran craffu ar waith gwasanaethau cyhoeddus.
"Bydd y Pwyllgor yn ystyried y pum maes penodol hyn ac unrhyw ddiwygiadau eraill posibl i'r Ddeddf bresennol i benderfynu a oes angen inni gryfhau'r pwerau'r Ombwdsmon."