Mae eich Senedd yn newid
Bydd yr etholiad ar 7 Mai 2026 yn gweld y newid mwyaf i'r Senedd ers 25 mlynedd. Bydd pleidleiswyr yn ethol 96 o Aelodau i etholaethau newydd, a hynny trwy ddefnyddio system bleidleisio wahanol.
Gyda blwyddyn i fynd, dyma bum peth allweddol y mae angen i chi eu gwybod:
- 96 Aelod
O’r etholiad ym mis Mai 2026, bydd gan y Senedd 96 o Aelodau yn lle 60. - System bleidleisio newydd
Bydd gan bawb 16 oed a hŷn un bleidlais i ddewis plaid wleidyddol neu ymgeisydd annibynnol. Ar ddiwrnod yr etholiad, bydd eich papur pleidleisio yn dangos y rhestr lawn o ymgeiswyr yn eich etholaeth, fel y gallwch weld pwy sy’n sefyll yn eich ardal. - Etholaethau newydd
Bydd gan Gymru 16 etholaeth. Bydd pob etholaeth yn ethol chwe Aelod. - Rheolau newydd
Rhaid i bob ymgeisydd yn yr etholiad fyw yng Nghymru. - Etholiadau amlach
Bydd etholiadau’r Senedd yn cael eu cynnal bob pedair blynedd.
Pa mae angen y newidiadau?
Ers ei sefydlu 25 mlynedd yn ôl, mae’r Senedd wedi cael yr un nifer o Aelodau, ond mae ei chyfrifoldebau wedi cynyddu.
Mae bellach yn gallu deddfu a phennu trethi – penderfyniadau sy’n effeithio ar fywyd pob un ohonom yng Nghymru.
Bydd cael mwy o Aelodau yn gwella gallu’r Senedd i herio ac edrych ar gynlluniau Llywodraeth Cymru a’i gwariant ar faterion pwysig fel ysbytai, ysgolion a thrafnidiaeth.
Bydd cael 96 o Aelodau yn golygu y bydd y Senedd yn debycach i wledydd eraill o faint tebyg i Gymru, fel yr Alban sydd â 129 o Aelodau a Gogledd Iwerddon sydd â 90.
Pam mae hyn yn bwysig?
Mae gan Gymru ei senedd ei hun – sef Senedd Cymru. Mae hyn yn golygu mai Senedd Cymru, nid Senedd y DU, sy’n gwneud cyfreithiau i Gymru mewn llawer o feysydd, gan gynnwys:
- ysbytai a meddygon teulu
- ysgolion
- trafnidiaeth ffyrdd a rheilffyrdd
- ffermio ac anifeiliaid
- yr amgylchedd
- y Gymraeg
Mae cyfreithiau Cymru yn ystyried y sefyllfa yng Nghymru, a all fod yn wahanol i rannau eraill o'r DU.
Mae cyfreithiau sydd wedi cael eu pasio gan y Senedd ar gyfer Cymru, ond nid Lloegr, yn cynnwys cyflwyno taliadau am fagiau siopa untro (y wlad gyntaf yn y DU i wneud hynny), y terfyn cyflymder o 20mya, a’r gwaharddiad ar daro plant.
Mae hyn yn golygu bod gan yr Aelodau y byddwch yn eu hethol ym mis Mai 2026 y pŵer i wneud penderfyniadau am bethau sy'n effeithio ar bawb yng Nghymru.
Sut y gallaf gael rhagor o wybodaeth?
Gwybodaeth gyffredinol
Etholaethau newydd
System bleidleisio newydd
- Sut bydd y system bleidleisio newydd yn gweithio yn etholiad y Senedd yn 2026?
- Etholiad y Senedd 2026: Beth yw fformiwla D'Hondt a sut mae'n gweithio?