Cyfri’r dyddiau tan Etholiad y Senedd 2026: Pum peth i chi eu gwybod

Cyhoeddwyd 07/05/2025   |   Diweddarwyd Ddiwethaf 07/05/2025

Mae eich Senedd yn newid

Bydd yr etholiad ar 7 Mai 2026 yn gweld y newid mwyaf i'r Senedd ers 25 mlynedd. Bydd pleidleiswyr yn ethol 96 o Aelodau i etholaethau newydd, a hynny trwy ddefnyddio system bleidleisio wahanol.

Gyda blwyddyn i fynd, dyma bum peth allweddol y mae angen i chi eu gwybod:

  • 96 Aelod
    O’r etholiad ym mis Mai 2026, bydd gan y Senedd 96 o Aelodau yn lle 60.

  • System bleidleisio newydd
    Bydd gan bawb 16 oed a hŷn un bleidlais i ddewis plaid wleidyddol neu ymgeisydd annibynnol. Ar ddiwrnod yr etholiad, bydd eich papur pleidleisio yn dangos y rhestr lawn o ymgeiswyr yn eich etholaeth, fel y gallwch weld pwy sy’n sefyll yn eich ardal.

  • Etholaethau newydd
    Bydd gan Gymru 16 etholaeth. Bydd pob etholaeth yn ethol chwe Aelod.

  • Rheolau newydd
    Rhaid i bob ymgeisydd yn yr etholiad fyw yng Nghymru.

  • Etholiadau amlach
    Bydd etholiadau’r Senedd yn cael eu cynnal bob pedair blynedd.

Pa mae angen y newidiadau?

Ers ei sefydlu 25 mlynedd yn ôl, mae’r Senedd wedi cael yr un nifer o Aelodau, ond mae ei chyfrifoldebau wedi cynyddu.

Mae bellach yn gallu deddfu a phennu trethi – penderfyniadau sy’n effeithio ar fywyd pob un ohonom yng Nghymru.

Bydd cael mwy o Aelodau yn gwella gallu’r Senedd i herio ac edrych ar gynlluniau Llywodraeth Cymru a’i gwariant ar faterion pwysig fel ysbytai, ysgolion a thrafnidiaeth.

Bydd cael 96 o Aelodau yn golygu y bydd y Senedd yn debycach i wledydd eraill o faint tebyg i Gymru, fel yr Alban sydd â 129 o Aelodau a Gogledd Iwerddon sydd â 90.

Pam mae hyn yn bwysig?

Mae gan Gymru ei senedd ei hun – sef Senedd Cymru. Mae hyn yn golygu mai Senedd Cymru, nid Senedd y DU, sy’n gwneud cyfreithiau i Gymru mewn llawer o feysydd, gan gynnwys:

  • ysbytai a meddygon teulu
  • ysgolion
  • trafnidiaeth ffyrdd a rheilffyrdd
  • ffermio ac anifeiliaid
  • yr amgylchedd
  • y Gymraeg

Mae cyfreithiau Cymru yn ystyried y sefyllfa yng Nghymru, a all fod yn wahanol i rannau eraill o'r DU.

Mae cyfreithiau sydd wedi cael eu pasio gan y Senedd ar gyfer Cymru, ond nid Lloegr, yn cynnwys cyflwyno taliadau am fagiau siopa untro (y wlad gyntaf yn y DU i wneud hynny), y terfyn cyflymder o 20mya, a’r gwaharddiad ar daro plant.

Mae hyn yn golygu bod gan yr Aelodau y byddwch yn eu hethol ym mis Mai 2026 y pŵer i wneud penderfyniadau am bethau sy'n effeithio ar bawb yng Nghymru.

Sut y gallaf gael rhagor o wybodaeth?

Gwybodaeth gyffredinol

Etholaethau newydd

System bleidleisio newydd

 

Lincs defnyddiol

Perthnasol

Ni ddarganfuwyd unrhyw ganlyniadau