Y Senedd, Bae Caerdydd

Y Senedd, Bae Caerdydd

Deddfu

Cyhoeddwyd 19/11/2020   |   Diweddarwyd Ddiwethaf 16/01/2023   |   Amser darllen munudau

Mae Aelodau o’r Senedd rydych chi’n eu hethol yn dadlau, archwilio ac yn deddfu sy’n siapio bywyd yng Nghymru. Mae hyn wedi bod yn bosibl ers 2008.

Ynglŷn â Chymru

Gall Cymru ddeddfu o fewn y meysydd y mae’n gyfrifol amdanynt yn unig.

Mae’r meysydd hyn yn cynnwys Iechyd, Trafnidiaeth ac Amaethyddiaeth – ond mae pethau fel y Fyddin, Diplomyddiaeth Ryngwladol a Phlismona wedi’u cadw yn ôl gan Lywodraeth y DU ar hyn o bryd.

Pan fyddwn yn gwneud deddf fe’i gelwir yn Ddeddf y Senedd. Daeth y gallu i ddeddfu i rym ar ôl refferendwm cenedlaethol yn 2011.

 

O ble mae deddf newydd yn dod?

Yng Nghymru, mae cyfreithiau ar wahân i weddill y DU sy’n ymwneud ag agweddau amrywiol ar fywyd bob dydd.

Mae’r rhain yn cynnwys gwerthu bagiau plastig, gwahardd anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau a Threth Trafodiadau Tir.

Mae deddfau newydd yn cychwyn fel dogfennau o’r enw Biliau. Fersiynau drafft o ddeddfau newydd sy’n cael eu cynnig yw Biliau. Gall Llywodraeth Cymru, un o Bwyllgorau’r Senedd, Aelodau unigol neu Gomisiwn y Cynulliad gynnig deddf newydd.

 

Sut mae Bil yn dod yn gyfraith

Mae Bil yn gorfod mynd drwy nifer o gamau cyn dod yn Ddeddf y Senedd.

Mae’r camau hyn yn sicrhau bod trafodaeth gyhoeddus a gwaith craffu yn digwydd ar y Bil. Mae rhai o’r camau hyn hefyd yn rhoi cyfle i newid Bil.

Dyma amlinelliad o’r cyfnodau ar gyfer Bil cyhoeddus:

Cyfnod 1

Aelodau o’r Senedd yn penderfynu a oes angen y gyfraith newydd ar Gymru.

Cyfnod 2

Bydd un o bwyllgorau’r Senedd yn edrych yn agos ar y Bil, yn clywed tystiolaeth gan y rhai sy’n cael eu heffeithio neu arbenigwyr, cyn awgrymu newidiadau neu welliannau.

Cyfnod 3

Mae’r Aelodau’n cwrdd yn y Cyfarfod Llawn, sef cyfarfod o holl Aelodau o’r Senedd yn y Siambr. Maen nhw’n edrych ar adroddiad y pwyllgor a’r Bil, yn adolygu awgrymiadau, yn trafod ac yn gwneud newidiadau terfynol i eiriad y Bil.

Cyfnod 4

Mae’r Aelodau’n pleidleisio yn y Cyfarfod Llawn i gymeradwyo geiriad terfynol y Bil.

Cydsyniad Brenhinol

Mae’r Brenin yn rhoi Cydsyniad Brenhinol i’r Bil. Pan fydd hyn yn digwydd gall y Bil ddod yn Ddeddf y Senedd, sef cyfraith newydd i Gymru.

Mwy o wybodaeth am y broses ddeddfwriaethol