Pryderon difrifol wedi’u mynegi ynghylch cynllun  arloesol i leihau llwyth gwaith athrawon

Mae Pwyllgor Menter a Dysgu Cynulliad Cenedlaethol Cymru wedi mynegi pryderon difrifol ynghylch effaith y Cytundeb Llwyth Gwaith Athrawon (TWA).

Cyflwynwyd y cytundeb yn 2003 i fynd i’r afael â’r pwysau annerbyniol sydd ar athrawon, mewn ymgais i godi safonau yn ein hysgolion.

Er y bu gwelliant o ran ffocws, canfu’r pwyllgor nad oedd hyn, o anghenraid, yn golygu gwelliant yn yr oriau a weithiwyd.

“Rydym yn pryderu ei bod yn ymddangos nad oedd llawer o dystiolaeth, os o gwbl, bod gweithredu’r cytundeb llwyth gwaith yn cael effaith gadarnhaol ar godi safonau,’’ meddai Gareth Jones AC, Cadeirydd y Pwyllgor.

“Rydym yn argymell bod Llywodraeth Cynulliad Cymru yn comisiynu gwaith ymchwil annibynnol i weld a yw’r Cytundeb Llwyth Gwaith yn cyflawni’i amcanion o godi safonau ac a oes angen rhagor o ymyrraeth ariannol, neu fel arall.”

Dyma brif ganfyddiadau’r Pwyllgor

1. Pryderon ynghylch a oes digon o staff cyflenwi ar gael er mwyn caniatáu i athrawon gael mwy o sesiynau paratoi (Cynllunio Paratoi ac Asesu)

2. Pryderon ynghylch diffyg lle mewn ystafelloedd dosbarth a’r cymorth a ddarperir ar gyfer sesiynau CPA.

3. Bod llwyth gwaith penaethiaid yn cynyddu o ganlyniad i ddarparu staff  cyflenwi er mwyn caniatáu CPA.

4. Pryderon bod cynorthwywyr dosbarth sy’n gwneud gwaith cyflenwi’n cael eu trin fel dinasyddion eilradd o ran tâl a mynediad at hyfforddiant.

5. Nid yw cynghorau lleol yn cysylltu ag ysgolion i sicrhau bod y cynllun yn cael ei weithredu.

6. Ni roddir digon o arweiniad i lywodraethwyr ysgolion.

Mae’r Pwyllgor felly yn annog Llywodraeth Cynulliad Cymru i:

1. Gomisiynu gwaith ymchwil annibynnol i gryfhau’r sylfaen dystiolaeth ar effaith gweithredu’r Cytundeb Llwyth Gwaith Athrawon ar godi safonau.     

2. Gwerthuso a oes angen ymyrraeth ariannol, neu fel arall.  

3. Cynnal ymchwiliad brys i drefniadau staff cyflenwi cyfredol.

4. Cyflwyno mesurau i sicrhau tâl ac amodau cyson i gynorthwywyr dosbarth.

5. Cynnal arolwg i ganfod y lefel gyfredol o gymorth a ddarperir gan “reolwyr newid” mewn Awdurdodau Lleol, a lle mae hynny’n annigonol,  ariannu rheolwr newid penodol i gynorthwyo penaethiaid.

Nodiadau i’r Golygyddion:

1. Bydd Gareth Jones, Cadeirydd y Pwyllgor ar gael am rhwng 1600 a 1630 heddiw (ddydd Mercher) ar gyfer cyfweliadau

2. Cyflwynwyd y Cytundeb Llwyth Gwaith Athrawon mewn tri chyfnod blynyddol o fis Medi 2003.

3. Cododd y Cytundeb Llwyth Gwaith Athrawon o’r Grwp Monitro Cytundeb y Gweithlu y mae Llywodraeth Cynulliad Cymru’n rhan ohono.